Pesten op school, logisch gevolg - een reactie

Maandag 13 januari j.l. verscheen van lezerscolumnist Ellen Bothof onderstaande column. Een ijzersterk column met een motto dat er niet om liegt: "Creatieve vorming de basisschool in!" Peter Verberne herkent de door Ellen geschetste kaalslag op creatieve vorming en reageert...

Pesten op school, een logisch gevolg

Het is een groot probleem in Nederland: pesten op basisscholen. De verplichte pestprotocollen vliegen je om de oren. Het nut hiervan roept bij mij een groot vraagteken op .Interessant is de vraag: "Hoe heeft het zover kunnen komen in het basisonderwijs in Nederland?" Volgens mij ligt de oorzaak hier: "vorming" in het basisonderwijs is zo goed als verdwenen. Dan heb ik het over muzikale vorming, dans, drama, beeldende vorming, ruimte voor een goed sociaal emotioneel gesprek en spel. Initiatief nemen, maar ook het accepteren van initiatieven van een ander (komt ook van pas bij het accepteren van een besluit van een voetbalscheidsrechter), het gevoel van samen iets moois neerzetten, samen creëren, je fantasie gebruiken, je kunnen inleven in de ander, jezelf uiten, samenwerken, flexibel zijn. Allemaal vaardigheden die met de creatieve vakken het best getraind worden. Kwaliteiten die wij ontwikkelen door het gebruik van onze rechterhersenhelft. Dat terwijl het onderwijs in Nederland vooral de linker hersenhelft aanspreekt, ook wel het "CITO" gedeelte van de hersenen.

Het zijn kwaliteiten die wij in onze maatschappij op dit moment heel belangrijk vinden. Als ik vacatures bekijk, zie ik: "Wij zoeken een medewerker die flexibel is, goed kan samenwerken, creatief kan denken in oplossingen, innovatief is." Als wij deze kwaliteiten belangrijk vinden in onze maatschappij, dan moet dit toch ook in ons onderwijs terug te vinden zijn? We zijn terecht gekomen in een zeer zorgelijke situatie. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld de invloed van muziek op de ontwikkeling van kinderhersenen, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel gebied. Deze invloed blijkt enorm.

Op de Pabo in Nederland is net zo hard bezuinigd op de creatieve vakken als in het basisonderwijs. Het vak muziek is geslonken van anderhalf uur muziek per week naar zes blokuren muziek gedurende de hele Pabo-opleiding. De investering in de creatieve vakken zou dan ook op de Pabo moeten beginnen. Echt iedereen kan fantastische muzieklessen geven aan kinderen! Je moet alleen wel de tijd en ruimte krijgen om zeker te worden in het vak en jezelf te kunnen ontwikkelen.

Investeer in het welzijn van kinderen. 'Tijdens muziek, drama, beeldende vorming en spel ben je op een heel ander niveau met elkaar in verbinding. Dit is absoluut niet te vatten in een pestprotocol. "Creatieve vorming de basisschool in!" is dan ook mijn motto.

Ellen Bothof - Lezerscolumnist Metro


Peter Verberne herkent de door Ellen geschetste kaalslag op creatieve vorming en reageert...

Met mijn jarenlange lesgeefervaring op de Pabo (en daarvoor de Pedagogische Academie en daarvoor de Kweekschool) kan ik de kaalslag waarover de columniste schrijft voor wat betreft de beeldende- en muzikale vakken onderschrijven. Voeg daar het vak bewegingsonderwijs aan toe en nog duidelijker wordt dat het in de praktijk van het huidige onderwijs in de eerste plaats gaat om de vakken taal en rekenen. Overigens geen onbelangrijke vakken.

Als in de huidige organisatie van het Pabo-onderwijs de opleidingstijd voor de creatieve vakken zo moet blijven, is mijn advies: afschaffen. Kinderen in het basisonderwijs hebben recht op gedegen onderwijs. Dat vraagt om bepaalde kwaliteiten van de leerkracht en die zijn met een enkele uitzondering na, niet te realiseren in die beperkte tijd. Voor het vak bewegingsonderwijs heeft die constatering geleid tot het terugbrengen van de bevoegdheid van de afgestudeerden om alleen les te mogen geven aan de groepen 1 en 2. En voor de volledige bevoegdheid moet een forse extra investering worden gedaan. Afschaffen is een idee om over te nemen.

Misschien is het wel veel beter om deze vormingsgebieden door vakleerkrachten te laten verzorgen. Dat zijn mensen die zich na- en een klein beetje tijdens de opleiding hebben kunnen bekwamen in de beeldende-, muzikale- of drama vormingsgebieden. Ook dit zijn in mijn opvatting leervakken, veelal met een specifieke methodiek, en geen opvulmomenten. Zo van: maak er maar een mooie tekening bij.

En of het pestgedrag daardoor zal verminderen? Een ding weet ik uit ervaring zeker: in de lessen bewegingsonderwijs ontmoet je de kinderen zoals ze ‘echt’ zijn, hoe ze met winnen en verliezen kunnen omgaan, hoe de pikorde in de groep is en hoe de groepsvorming is. Het biedt de vakleerkracht mogelijkheden planmatig te werken aan, naast het vakeigen bewegingsrepertoire, begrippen als respect, accepteren van verschillen in vaardigheid, aan het elkaar helpen en vertrouwen krijgen in elkaar en aan het bouwen van saamhorigheid. Niet de minste kwaliteiten voor kinderen die de basisschool verlaten.
 

Peter Verberne